FÀKAN

Lakosɛbɛn Miiri 

Lakosɛbɛn tɛ sɛbɛn gansan ye. Лininisɛbɛn dòn. Лinini dɔ daminɛni n'a foorili kɛlen fasiri ye k'o Blà gafebɔta dɔ 'kɔnɔ. Lakosɛbɛn gafe bɔli ye waati kùntaala dɔ dàntigɛlen ye (kalo 3, 6, sàn 1, ...). A bɔko fɛn o fɛn 'kɔnɔ, i b'a Sɔrɔ ɲininijaabiw Kɛra fasiriw ye a  'kɔnɔ. An ye nin kɛnɛ in Dayɛlɛn k'a tɔgɔ Kɛ"Miiri" ye lakosɛbɛnko 'kan ma bamanankan na. Ni ɲininikɛla min b'a fɛ i ka ɲinini dɔ jaabi fasiri ka Lakodɔn, i b'i ji Ja i ka fasiri ka Kɛ bamanankan na. 'Karamɔgɔw b'an 'bolo minnu bɛ a filiw Latlen. An ka nin lakosɛbɛn tɔgɔ y'a yɛrɛ Fɔ k'a Ban bari fɛn min ye ɲinini ye, o ye miiri caman kɛli ye ka bolo Da i ka ɲininfɛn kìsɛ kan; o ka Se kà mɔ̀gɔw Nàfa taalen 'ɲɛ. A yὲrɛ bɛ Fɔ bamanankanfɔlaw fɛ  ko "Miiri de bɛ ɲɔ̀ Kɛ dlɔ̀ ye".

Isiyaka BAALO
Titre de la thèse : Enrichissement lexical du bamanankan: Les appariements bamanan des dénominations françaises des concepts de la biologie humaine
Thèse de doctorat unique, dans le domaine de la linguistique, la discipline terminologie, soutenue le 07 décembre 2019, par Issiaka BALLO, à l'IPU (Institut de Pédagogie Universitaire) de Bamako, Mali.
L'oeuvre est sous protection du droit d'auteur sous le régime de la propriété Littéraire et artistique.

Isiyaka BAALO
Title of the master thesis: Structure of the bamanankan lexicon
A master thesis in linguistics, lexicology, defended in december 2012, by Issiaka BALLO, at Université Gaston Berger de Saint Louis, Senegal.

Isiyaka BAALO
BAALO : jàmu dòn Màli la, Sὲnɛgali, Laginɛ, Kɔdiwari, Burkina
Fàrafinna tlebin-yanfan fɛ, Baalo ye ‘jàmu ye min bɛ Fɔ kà Kɛ jàmu màyɛlɛmanen ye. A ni jàmu minnu bɛ Fɔ ò màyɛlɛmani ‘kɔnɔ olu ye Baaro, Bawo, Baal, Baylo, Belo. Baarow Bɛ Burkina kà Caya ani dɔw bɛ Laginɛ i n’a fɔ yènkaw ka dɔ̀nkilidala ŋana min Bɛ yèn ko Fode Baaro.

Isiyaka BAALO
Bamanankan daɲɛw kɔrɔɲɔgɔnma-ko : bosolisɛbɛn dɔ kɔrɔɲɔgɔnmaw bosoli
Kɔrɔɲɔgɔnmaya ye cyɛn ye bamanankan na. Kɔrɔɲɔgɔnma Bɛ daɲɛ caman na. Sɛbɛnfɛnw minnu y’o Sɛmɛntiya, olu kàlanni ye mun Fɔ an ye o ko kan ? Kuma Bɛ yen de.
Kùnfɛjate la tèn, a bɛ Bàla ‘mɔgɔ la ko kɔrɔɲɔgɔnmaya bɛ Tɛmɛ daɲɛ 2 kan kosɛbɛ bamanankan na. Bari an caman fɛ, bamanankan ka kɔrɔɲɔgɔma-ko ma Jiidi fo kà Se o bɛɛ ma. Mɔgɔ caman yɛrɛ hakili la, kɔrɔɲɔgɔnmaya Bɛ daɲɛ minnu ni ɲɔgɔn ‘cɛ o ‘kɛ man di k’i yɛrɛ Bɔ daɲɛ fla la ɲɔgɔn fɛ. Gafe bɔlenw ka kɔrɔɲɔgɔnma fɔlenw ye kɔrɔɲɔgɔnmaw Jira an na ni bàlannako dɔw ye. Bosolisɛbɛn tɔmɔnen ye kɔrɔɲɔgɔnma dɔw Jira an na minnu Bɛ daɲɛ seegin Bɔ tusun kelen ‘kɔnɔ.

Isiyaka BAALO
Daɲɛw ni kumasenw fàn dɔ bìnni: mɔsɔnni
Bamanankan daɲɛ dɔw fɔcogo jànya kosɔ̀n, mɔgɔw b'u Fɔ k'u Surunya. O surunyali tɛ Taa daɲɛ fàn dɔ bìnni 'kɔ. N'i ko "Solomani", o bɛ Se kà Mɔsɔn kà Kɛ "Solo" ye, "tasuma" bɛ Kɛ "ta" ye, "bulon" bɛ Kɛ "blon" ye. A waleya in tɛ daɲɛ kɔrɔ Yɛlɛma: 'fɛn tɛ Bɔ a kɔrɔ la, 'fɛn tɛ Fàra a kan, 'ɔrɔ kura yɛrɛ tɛ D'a la. O waleya ɲɛfɔlen dòn yan an fɛ kà Kɛ mɔsɔnni ye. Bamanankan taaboloba dɔ dòn minkɛ, a ka kan k'a ko Faamu faamuyako ɲuman na.

Isiyaka BAALO
Kanden sawurayɛlɛma: fàlenni
Daɲɛ kelenw fɔcogo bɛ To kà Fɔ ɲɔgɔn 'kɔ k'a sababu Kɛ kanden suguya fla blàli ye ɲɔgɔn nɔ na sìgiyɔrɔ kelen 'kɔnɔ a daɲɛ masina na. O waleya min y'o ye, o bɛ 'tàli Kɛ kandenw sawurura yɛlɛmali la daɲɛ 'kɔnɔ. An y'an da Dòn o sawura damadɔ la fasiri in 'kɔnɔ kà Kɛ 'ɲɛbla ye kandendɔn ni kandɔn kɔnɔdakun caman wɛrɛw ma.

Aw Bɛ 'daɲɛw Sɔrɔ a 'kɔnɔ i n'a fɔ: kanden (phonème), kandɔn (linguistique), kandendɔn (phonologie/phonématique), fàlenni (changement de segment).

Mamadu Dukure
Bamanankan bosoli
Mafɔli dòn ka Лɛsin Zeraa Dumɛstr ka  bamanankan mabɛn gafe bɔlen "Grammaire fondamentale du bambara" kɔnɔkuma ma. Mafɔli in yɛrɛ sɛbɛnni n'a jɛnsɛnni kɛko fɔlɔw Kɛra kabi 2011 sàn na a tìgi fɛ.

Ntɔ Sise
Pour saluer les maliens
Pourquoi un dictionnaire des noms de famille? Quelle en est la valeur pour qu'on lui accorde autant d'importance? Voici quelques-unes des questions que le lecteur peut se poser qui me préoccupaient lorsque j'entreprenais cette étude dans le cadre de mes cours de communication à  l'Université des Lettres et des Sciences Humaines de Bamako.

Ntɔ Sise
Grammaire du Sénoufo
Nin ye dɔnnifa Ntɔ Sise ka 'bolonɔbla ye shɛnara mabɛn n'a kandɔn kan faransɛkan na. A da Sera shɛnara faamuya caman ma a 'kɔnɔ.

Mamadu Dukure
Mandenkan mabɛnko mafɔ, kan lasigi kɛnɛ: ACALAN 2010 7 14-16, Bamakɔ, Mali
Mamadu Dukure ye 'mafɔli Kɛ mandenkan baarali lasigi in Kɛra ACALAN fɛ.  A b'a Jir'a ka bosoliw la ko a lasigi in Tɛmɛna a lawulikun kɛrɛ fɛ ka Bàga kùn wɛrɛw ma ka sariyaw bɛnbali dɔw Tà olu kan tèn.

Mamadu Dukure
Bamanankan kanhakɛko
Nin ye 'ɲinini ye min da Jirala Mamadu Dukure fɛ kabini 2011 - 7 - 15 bamanankan kanhakɛko bilisali kan.

Blàdon : 2016-06-11     Yɛlɛmako laban : 2020-07-05


I fɛla Fɔ fasiri kan :

Captcha

Jagomajira

Daɲɛgafe sànta

Fàkan bataki

Sìgidɔn

Jyɛn jamanaw

 

Mali duguw

Daɲɛsɛbɛn

Maralenw

2024

2023

2023-12

2023-11

2023-10

2023-09

2023-08

2023-07

2023-06

2023-05

2023-04

2023-03

2023-02

2023-01

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2017-12

2017-10

2017-09

2017-08

2017-07

2017-06

2017-05

2017-04

2017-03

2017-02

2017-01

2016

2016-12

2016-11

2016-10

2016-08

2016-07

2016-06

2016-05

2016-04

2016-03

2016-02

2016-01

2015