FÀKAN

Mali dugu >

Gewuru 

Dugu yɔrɔfɔli

Mooti marabolodugu dɔ ye gewuru ye. A ka galoda ye kaporopen ye, o min bɛ koro kolomi fɛ. Gewuru ni duguba min ka surun o ye koro yɛrɛ ye bari a n'o cɛ ye bam 22 ye. O tɛmɛnen 'kɔ, dugu misɛnnin wɛrɛw kɛlen bɛ k'a Lamini. Kɛrɛnkɛrɛnneya la a kɔrɔn fɛ duna ni anatɔn ni pomorodoju ani ogodenŋu, gewuru ni nin dugu naani ninnu ʃi cɛ jànya tɛ Tɛmɛ bam 9 kan. Fɛn min ye a tlebinyanfan ye sa, dɔn ni oro ni senbere ani jimeru bɛ yen, olu kelen bɛɛ fana n'a cɛ tɛ Tɛmɛ bam 7 kan. Gewuru kɛɲɛka fɛ, oropa ni kɔnpen ni amoruro ani samani fana bɛ yen wa ninnu ni yen cɛ jànya o jànya a tɛ Tɛmɛ bam 9. Pel ni moniburo ni temegolo ani birigɛ b'a woroduguyanfan fɛ, wa ninnu ʃi n'a tɛ Tɛmɛ bam 13 kan.

Dugu tɔgɔko

Dugu in tɔgɔ Dara gewuru k'a sababu Kɛ a yɔrɔ in sìgibaa n'a balimaw ye. Ala tùn y'olu Kɛ balimaw ye nka balimakɛ kelen ma Kɛ sìgibaa ye tɔw 'kɔrɔ. Ale tùn Taara tu kura Bɔ k'i Sìgi yen nka o n'a ta a hakili ma Bɔ a balimaw 'kɔ, o la a tùn bɛ to ka Taa a ɲɛ Da u kan tuma ni tuma. A Tora tèn mɔgɔw nan'o kɔlɔsi a ka kow la, u y'a Da la ko "Gewuru" jaa o kɔrɔ de ye dɔgɔnɔkan na ko Taa Bɔ 'mɔgɔ la tuma ni tuma. Ɔ, o tɔgɔ in dalen cɛ in na i komin ale de fana y'a ka sìyɔrɔ tutigɛbaa ye minkɛ u sinna k'ale yɛrɛ tɔgɔ Da a ka sìgiyɔyɔ fana na ʃyɛn kelen. Gewuru Sɔrɔla o de fɛ. kumalasurunya na, Gewuru ka dugu tutigɛlen tɔgɔ Dar'a yɛrɛ la ko "Gewuru".

Dugu marabaako

Gewurukaw sèn ma Dòn faama-dugutigiya la an bɛ bì min na. U B'u ka laadaladugutigiya de ba kan hali bì. Ka Da o dugutigiya in taabolow kan, u ka dugutigiya Tolen bɛ kìn kelen ani jàmu kelen de 'bolo. U ka o dugutigiya min Flɛ, a bɛ Nà kɔrɔyakunda de, wa n'a Ser'i ma fana ni saya tɛ sababu yɛrɛ tɛ Se k'i Lawuli ka Bɔ yen. Waati kɛrɛnkɛrɛnnen tɛ gewurukaw ka dugutigi kura sìgili la. I n'a fɔ an b'a Ye sɔyɔ dɔw la, ni dugutigi kɔrɔ Banna dɔw bɛ kalo kelen, fla sàba, sàn kelen.... Nka o tɛ gewurukaw ta la. Amadu Duɲɔn de ye gewuru dugutigi ye bì nka a Fɔra minnu 'kɔ olu dɔw Flɛ: Anɲɔnwonlu, Ibrahima, Anlɛ ani Anpaŋanlɛ.

Dugu bònya

Gewuru mumɛ bɛ Bɛn kìn naani de ma. O kìn ninnu ye: Baligomoro Tɔrɔgomoro, orogomoro ani tengomoro ye. Yen sìgikɛnɛnin tɛ bɛrɛ ye. Wa u ka dugu mɔgɔw hakɛ tɛ 2000 kan.

Dugu siyako

Dɔgɔnɔw ni fulaw de bɛ gewuru. Yen jàmuw ye Togo, Duɲɔ, Sagara, Pujugu, Dara, Saye, Kasoke, Tenbeli, Kodio, Gindo ani Sangalaba ye. Gewurukaw fɛ yen, sinankunya bɛ sangalabalakaw ni sagaralakaw de 'cɛ. furuɲɔgɔnnya bɛ gewuru n'a laminidugu tɔ bɛɛ 'cɛ, w'a fana bɛ Tɛmɛ du bɛɛ ni kabila bɛɛ ni ɲɔgɔn 'cɛ yen. Gewurukaw ka fòrobakan ye dɔgɔsɔ de ye nka fulakan fana bɛ Fɔ yen dɔɔnin dɔɔnin.

Dugu baarako

Gewuru ye sɛnɛkɛdugu de ye. Yenkaw bɛ sɛnɛfɛn caman Sɛnɛ, i n'a fɔ keninke, saɲɔn, sàba, malo, tiga, tiganinkuru, gajaba, bananku, woso, je, bàra, galama, ʃɔ, zɛrɛ, bɛnɛ, soza, dà ani kɔɔri. O bɔlen kɔ yen, u bɛ baganmara ni jago ani bololabaara misɛnnin dɔw fana Kɛ u sèn fɛ. U ka bagan marataw Flɛ: Bà, misi, saga, fàli, wùlu, jakuma, lɛ, ʃɛ, kami, tonkɔnɔ ani jɛnɛntubannin. U fana ka jago bɛ butigifeerew ni sɛnɛfɛn-feerew ni jiridenfeerew ni baganjagow ani bololafɛndlata-feerew (numuyabaaraw) de 'kùn kan kosɛbɛ. Donsoya bɛ K'u fɛ yen haali.

Dugu fɛɛrɛko

Manabɛlɛ ni wɔlɔjuruda ani sentɛgɛninjɛ de ye gewurukaw ka kɔnɔminɛ-fɛɛrɛ ye. Marafa y'u ka kungosogobaw fàalan ye. U bɛ misiden dabɔ ni ncɔlɔ ye fana. U bɛ dugukɔnɔ-bagan murutilenw Minɛ ni jonborifli, koronka-minɛ walima nɛgɛka-minɛ (ni dumunifɛndɔ ye). Yen musow fana bɛ finisɔgɔ dɔɔnin-dɔɔnin Kɛ.

Dugu yiriwaliko

An bɛ dòn min na i ko bì ɲɔʃimansin, kɔlɔn ŋana, jabaranin, kɔɔrisugu, tlebarika-walan, kalalikɛkɛmansin ani moto, ninnu bɛɛ bɛ Sɔrɔ gewurukaw fɛ yen. Yen ni baɲumankɛtɔn minnu bɛ baara la hali bì o dɔ ye CRS ani SUISSCONTACT ye. Nka a ni minnu y'a Kɛ ka Tɛmɛ olu ye COEUR MALI, ani SOCIATE COOPERATIVE. Coeur Mali ka baara tùn ɲɛsinnen bɛ jirituru de ma. Cooperative tùn bɛ kàlan ɲɔ maracogo ɲuman na. A bɛ balo San ka Mara ni ''waati Sera ko baloko ka Gɛlɛn waati min a b'a Labɔ ni k'a Feere sɔgɔn nɔgɔn na.

Dugu kàlanko

Lakɔlikalan de ye kàlan ye min Kɔnna ka Dòn gewurukaw fɛ yen. Wa hali bì o de bɛ ten kan yen.

Dugu batoko

Silamɛya ni kerecyɛnya de ɲɔ ɲɛlen bɛ gewuru yen. Misiri fla de b'u fɛ yen: jumamisi kelen ani misiri gansan kelen ka Fàra eglizi fla kan: protɛstanw ta ani katolikiw ta. Màa minnu Kɛra yen kerecɛnya dònni sàbabu ye yen, Esay Togo ani Filip Togo ye. Wa o fana Kɛ ni bì 'cɛ bɛ Taa 'Sàn bi wɔɔrɔ (60) la. Yen silamɛnya dòbaaw ye Ali Togo ani Agibu Togo ye. A fana ni 'cɛ bɛ Taa 'sàn bi wɔɔrɔ ni duuru (65) ɲɔgɔn na.

Dugu ɲεnajεko

Kɔɲɔw ni seliw ni sanyɛlɛmaw ni sankunbɛnw ni ntolatan ye gewurukaw ka ɲɛnajɛlakow ye. U ka fɔlifɛnw ye ya ni bàra ni bala ni dunun ni jenbe ni flen ni gita ni ntamannin ani bari ye. U ka ɲɛnajɛyɔrɔ ye dugu foroba-kɛnɛba ye u b'a Weele ko kafubgɔ.

Dugu kungoko

Jisigiyɔrɔ dɔw bɛ Sɔrɔ gewuru, o yɔrɔ ninnu na, jɛgɛ kelen kelenninw bɛ Sɔrɔ yen nka kosɛbɛ tɛ, koorow ni kaanaw ani koorokaaraw bɛ Sɔrɔ a yɔrɔ kelenw na tuma dɔw la. Jiri suguya caman bɛ Sɔrɔ yen kungo 'kɔnɔ fana i n'a fɔ jala, banan, sanan, genun, nkaba, npeku, zaban, dingɛ, gele, nsira, bumu, ʃì, nɛrɛ, sebe, toro, balazan, ntabakùnba, kòro, woo, ntɔngɛ, ntege, zɛrɛninjɛ, nkalama danga sunsun, zɛkɛnɛ, zaajɛ, bàro, ɲama, gunjɛ pɔpɔ ani nten. Yen kungosogow ye miniɲan, dànkala, nkorongo, kungo-kami, wɔlɔ, gunnajɛ ani baninkɔnɔ.

Dugu Kaburudoko

Kaburudon fla de bɛ gewuru, silamɛnw ta ani kerecyɛnw ta. Yen, Silamɛnw ka kaburudon bɔlen bɛ tlebinyanfan fɛ. Nka kerecyɛnw ta bɛ kɛɲɛka fɛ. Nka kɔrɔ kɔni tɛ a fla ʃi bɔfanko la.

Dugu waatiko

Yen samiɲɛ bɛ Dòn mɛkalo la ni ka Taa Foori fo sɛtanburukalo la. Yen kawulɛ bɛ Jɔ ɔkutɔburukalo la tlema bɛ Bɛn marisikalo ma jɔyi. u ka tlema bɛ da Minɛ ɔkutɔburukalo la. Sanji hakɛ samiɲa kɔnɔ bɛ Taa 32 ɲɔgɔn na Yen funtenni hakɛ sanadan ye 45 ye a nɛnɛ dugumadan hakɛ ye 23 ye.

Dugu kabakoma-yɔrɔko

 

Kabakomayɔrɔ fɛn tɛ gewurukaw fɛ yen ko màa bɛ Se ka Taa i ɲɛ Da min kan.

Blàdon : 2017-04-20     Yɛlɛmako laban : 2017-04-22


I fɛla Fɔ fasiri kan :

Captcha

Jagomajira

Daɲɛgafe sànta

Fàkan bataki

Sìgidɔn

Jyɛn jamanaw

 

Mali duguw

Daɲɛsɛbɛn

Maralenw

2024

2023

2023-12

2023-11

2023-10

2023-09

2023-08

2023-07

2023-06

2023-05

2023-04

2023-03

2023-02

2023-01

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2017-12

2017-10

2017-09

2017-08

2017-07

2017-06

2017-05

2017-04

2017-03

2017-02

2017-01

2016

2016-12

2016-11

2016-10

2016-08

2016-07

2016-06

2016-05

2016-04

2016-03

2016-02

2016-01

2015